Kiến trúc Baroque là gì? Lịch sử phát triển và các đặc điểm trường phái

Kiến trúc Baroque là gì? Nó đề cập đến thiết kế nội thất và trang trí cao cấp được sản xuất tại Ý trong thời kỳ Baroque. Giai đoạn này kéo dài từ đầu thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 18.

Phong cách thiết kế Baroque nổi bật với vẻ đẹp sang trọng, lộng lẫy đưa bạn đắm chìm trong không gian của giới quý tộc châu Âu thế kỷ XVII. Phong cách này đã tạo nên những công trình kiến trúc nổi tiếng khắp thế giới. Vẻ đẹp lộng lẫy, sang trọng của phong cách nội thất này thu hút người nhìn một cách kỳ lạ. Chính vì thế, nhiều gia đình đã lựa chọn thiết kế nội thất theo phong cách Baroque. Hãy cùng Nguyễn Dũng Royal tìm hiểu về phong cách kiến trúc này nhé!

Phong cách thiết kế nội thất kiến trúc Baroque là gì?

Hình dạng mặt bằng kiến ​​trúc Baroque phức tạp, thường dựa trên hình bầu dục và linh hoạt. Sự đối lập và đan xen giữa các không gian được ưa chuộng để nâng cao cảm giác linh động và gợi cảm.

Các phẩm chất đặc trưng khác bao gồm sự hùng vĩ, kịch tính và độ tương phản (đặc biệt là trong ánh sáng), độ tròn trịa và một loạt các phương pháp xử lý bề mặt phong phú. Các yếu tố xoắn và tượng mạ vàng thường gây choáng ngợp.

Baroque là gì?

Baroque là thuật ngữ bắt nguồn từ “Barroco” trong tiếng Bồ Đào Nha và “Barrueco” trong tiếng Tây Ban Nha. Cả hai đều mang ý nghĩa là những viên ngọc trai chưa được mài dũa nên có hình dáng kỳ lạ và không tuân theo bất kỳ nguyên tắc nào.

Phong cách Baroque là phong cách kiến trúc từ cuối thế kỷ 16, đầu thế kỷ 17 ở Ý và kéo dài ở một số vùng đến giữa thế kỷ 18, đặc biệt là Đức và thuộc địa Nam Mỹ. Nó có nguồn gốc từ phong trào Phản Cải Cách , khi Giáo hội Công giáo đưa ra lời kêu gọi công khai về mặt cảm xúc và giác quan đối với các tín đồ thông qua nghệ thuật và kiến trúc.

Bắt nguồn và phát triển của phong cách Baroque

Baroque được định nghĩa theo tính nghệ thuật và kiến trúc tráng lệ, sang trọng. Nó thay đổi xu hướng kiến trúc từ các hình chữ nhật sang các thiết kế hình bầu dục. Đồ nội thất hình chữ nhật như ghế hoặc giường sẽ được trang trí, chạm khắc với các đường và góc cong ra ngoài. Trước đây phong cách này đặc trưng cho sân khấu. Ánh sáng, màu sắc và thiết kế là những yếu tố chính trong việc nâng cao cảm giác kịch tính. Kết cấu trở nên quan trọng hơn và hình thức mở hơn.

Phòng ngủ Palazzo Sagredo là một ví dụ điển hình nhất của thiết kế thi công nội thất từ giai đoạn này. Baroque phác họa bởi các khắc trên gỗ, sự phong phú của các chi tiết trong chạm khắc xung quanh căn phòng.

Phong cách Baroque bắt nguồn khi nào?

Khởi đầu, kiến trúc Baroque mang tính sân khấu và nghệ thuật. Nó xuất hiện ở Ý vào đầu thế kỷ 17 và dần dần lan rộng khắp châu Âu. Ban đầu nó được giới thiệu bởi Nhà thờ Công giáo là một phong cách kiến trúc đổi mới mang lại sự kinh ngạc. Đây như là một phương tiện để chống lại phong trào Cải cách và nhà thờ Tin lành với một kiến ​​trúc mới gây ngạc nhiên và kinh ngạc. Đây gọi là thuở khai sinh Baroque/The Early Baroque (1584–1625).

Kiến trúc Baroque đạt đến đỉnh cao trong Thời Thượng Baroque/Baroque High (1625–1675). Khi nó được sử dụng trong các nhà thờ và cung điện ở Ý, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp và Áo.

Vào Cuối thời kỳ Baroque/Baroque Late (1675–1750), nó đã đến tận Nga và các thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ở Châu Mỹ Latinh. Bắt đầu từ khoảng năm 1730, một biến thể trang trí thậm chí còn công phu hơn được gọi là Rococo. Phong cách kiến trúc Rococo đã xuất hiện và phát triển mạnh mẽ ở Trung Âu.

Đặc điểm khởi sinh của kiến trúc Baroque là gì?

Các kiến ​​trúc sư Baroque đã lấy các yếu tố cơ bản của kiến ​​trúc thời Phục hưng. Bao gồm: mái vòm và hàng cột, và làm cho chúng cao hơn, đẹp hơn, trang trí hơn và ấn tượng hơn.

Các hiệu ứng thi công nội thất thường đạt được khi sử dụng:

• Quadratura, hoặc bức tranh trompe-l’œil kết hợp với điêu khắc mắt nhìn lên trên tạo ra ảo giác rằng một người đang nhìn vào thiên đường.
• Các cụm thiên thần điêu khắc và hình vẽ phủ kín trần nhà.
• Ánh sáng cũng được sử dụng để tạo hiệu ứng ấn tượng. Nó chiếu xuống từ những chiếc cupolas, và được phản chiếu từ vô số lớp mạ vàng.
• Các cột xoắn cũng thường được sử dụng để tạo ảo giác về chuyển động hướng lên. Các họa tiết và các yếu tố trang trí khác chiếm mọi không gian có sẵn.
• Trong các cung điện Baroque, cầu thang lớn trở thành tâm điểm.

Phong cách Baroque phát triển như thế nào?

Phong cách thiết kế Baroque đã trải qua quá trình phát triển trong thời kỳ hỗn loạn bắt đầu vào thế kỷ XVI. Những người có quyền lực muốn sử dụng kiến trúc và nghệ thuật như một cách để thể hiện sức mạnh quyền thế và sự giàu có của họ. Đó là cách để bày tỏ phản ứng của Giáo hội Công giáo đối với Cải cách Tin lành.

Trong thời kỳ này, các nhà lãnh đạo tôn giáo có thể làm lung lay nền văn hoá và các loại hình nghệ thuật đã có chỗ đứng nhất định. Các kiến trúc sư được uỷ quyền bắt đầu làm sống lại những quan niệm về cái đẹp và chủ nghĩa hiện thực của thời kỳ Phục Hưng theo phong cách trang trí công phu và xa hoa hơn. Chính vì thế, trong giai đoạn này các kiến trúc sư đã thiết lập một số kỹ thuật mới để khơi gợi cảm xúc và lòng trung thành.

Khi Giáo hoàng và các nhà cai trị Công giáo khác bắt đầu xây dựng thì phong cách này đã nhanh chóng lan rộng ra nhiều nước trong khu vực châu Âu và cả Nam Mỹ do thuộc địa hoá. Ở mỗi quốc gia, phong cách nội thất Baroque là có những đặc trưng riêng phù hợp với văn hoá của từng nơi.

Các công trình kiến trúc mang đặc điểm của phong cách Baroque là gì?

The Early Baroque (1584–1625)

Phần lớn bị chi phối bởi các kiến ​​trúc sư La Mã:

• Nhà thờ Gesù của Giacomo della Porta (được thánh hiến năm 1584)
• Hàng cột của Vương cung thánh đường Thánh Peter của Carlo Maderno (hoàn thành năm 1612)
• Nội thất của Cung điện Barberini của Pietro da Cortona (1633–1639).
• Ở Pháp, Cung điện Luxembourg (1615–45) do Salomon de Brosse xây dựng cho Marie de Medici là một ví dụ ban đầu của phong cách này

The High Baroque (1625–1675)

• The High Baroque đã tạo ra các tác phẩm lớn ở Rome
  • Của Pietro da Cortona – nhà thờ Santi Luca e Martina (1635–50)
  • Của Francesco Borromini – San Carlo alle Quattro Fontane (1634–1646)
  • Của Gian Lorenzo Bernini (Hàng cột của Vương cung thánh đường Thánh Peter) (1656–57)
• Ở Venice, các tác phẩm The High Baroque bao gồm Santa Maria della Salute của Baldassare Longhena.
• Ở Pháp bao gồm:
  • Pavillon de l’Horloge của Cung điện Louvre của Jacques Lemercier (1624–1645)
  • Nhà nguyện Sorbonne của Jacques Lemercier (1626–35)
  • Château de Maisons của François Mansart (1630–1651)

The Late Baroque (1675–1750)

Giai đoạn này chứng kiến ​​phong cách này lan rộng đến tất cả các vùng của châu Âu, và đến các thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ở Tân Thế giới. Các phong cách quốc gia trở nên đa dạng và khác biệt hơn.

• Thời kỳ Baroque muộn ở Pháp, dưới thời Louis XIV, mang tính trật tự và cổ điển hơn; các ví dụ bao gồm Sảnh Gương của Cung điện Versailles và mái vòm của Les Invalides. Một biến thể đặc biệt được trang trí công phu, xuất hiện vào đầu thế kỷ 18; lần đầu tiên nó được gọi là Rocaille ở Pháp; sau đó là Rococo ở Tây Ban Nha và Trung Âu.
• Trang trí điêu khắc và sơn phủ khắp mọi không gian trên tường và trần nhà. Kiến trúc sư nổi tiếng nhất của nó là Balthasar Neumann, được chú ý với Vương cung thánh đường của Mười bốn vị Thánh trợ giúp và Dinh thự Wurzburg (1749–51).

Đặc trưng kiến trúc Baroque là gì?

Kiến trúc Baroque được đặc trưng bởi các thiết kế năng động và các hình thức quy hoạch kiến trúc phức tạp. Mục đích nhằm nâng cao cảm giác linh hoạt và gợi cảm, và thường dựa trên hình bầu dục. Thường có sự pha trộn giữa sự lặp lại, phá vỡ và biến dạng của các họa tiết cổ điển thời Phục hưng.

Các yếu tố chung bao gồm:

• Sự cao quý.
• Tương phản.
• Các đường cong và xoắn.
• Các phương pháp xử lý bề mặt phong phú.
• Tượng mạ vàng.
• Màu sắc tươi sáng.
• Trần nhà được sơn màu sống động.
• Phân mảnh hoặc cố tình không đầy đủ các yếu tố.
• Những bức bích họa quy mô lớn.
• Các hình chiếu trung tâm ấn tượng trên mặt tiền bên ngoài.
• Sử dụng hoàn thiện bằng thạch cao hoặc vữa, đá cẩm thạch hoặc giả.
• Hiệu ứng ảo ảnh như trompe l’oeil.
• Các mái vòm hình quả lê ( phổ biến hơn ở Đông Âu baroque).

Cụ thể như sau:

Sử dụng ánh sáng mạnh mẽ, tương phản

Phong cách thiết kế Baroque có sự gắn bó chặt chẽ với phong trào phản cải cách, cuộc chiến tôn giáo nên nhấn mạnh vào ánh sáng và sự tương phản. Đó là cách tái khẳng định vào đức tin Công giáo và là một lời đáp trả đối với Cải cách Tin lành.

Sử dụng các hình Oval cho các tòa nhà

Hình Oval đã quá quen thuộc trong phong cách thiết kế Baroque. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp hình Oval ở trong các công trình mang kiến trúc Baroque. Nó có thể là nét uốn lượn của những bức tường hay những góc khuất nhỏ trên trần. Việc đưa hình Oval vào trong thiết kế đòi hỏi sự tỉ mỉ và chi tiết cao độ.

Mái vòm hình quả lê

Những công trình theo phong cách thiết kế Baroque nổi bật hình ảnh mái vòm quả lê, Đó là dấu hiệu đặc trưng của phong cách này với các phong cách khác cùng thời kỳ. Mái vòm hình quả lê mềm mại, uốn lượn tạo nên sự sang trọng cho toàn bộ không gian.

Hoa văn và màu sắc phong phú, đắp nổi

Hoa văn và màu sắc trong phong cách thiết kế Baroque vô cùng phong phủ. Chúng thường được mạ vàng, thạch cao hoặc vữa, đá cẩm thạch. Đặc biệt vào cuối giai đoạn phát triển của phong cách Baroque, ta còn có thể bắt gặp những món đồ thi công nội thất đắp nổi đặc trưng.

Một số đặc điểm khác

Ngoài những yếu tố kể trên, phong cách thiết kế Baroque còn có những đặc trưng khác. Có thể kể đến như kích thước cột lớn, cửa sổ lớn có hình chữ nhật, cửa sổ nhỏ có hình vòm hoặc nửa hình vòm. Các yếu tố kiến trúc trong phong cách này thương không hoàn chỉnh theo một quy tắc nào mà phụ thuộc vào cảm hứng của người nghệ sĩ.

Kiến trúc Baroque tiêu biểu tại Việt Nam là gì?

Việt Nam cũng có không ít công trình được xây dựng theo phong cách Baroque. Tiêu biểu phải kể đến Nhà thờ chính tòa Bắc Ninh. Công trình này có tuổi thọ lên tới 120 năm với vẻ đẹp đặc trưng của phong cách thiết kế Baroque. Hệ thống cửa sổ và cửa ra vào được bố trí hợp lý, kích thước vừa phải giúp thoáng mát vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Dù diện tích không quá lớn nhưng đứng ở vị trí nào trong nhà thờ bạn cũng có thể cảm nhận được không gian dài rộng và sâu hơn thực tế rất nhiều.

Ngoài ra, hiện nay ở Việt Nam, phong cách Baroque cũng được một số gia chủ ưa chuộng cho thiết kế thi công biệt thự.

Đặc điểm nổi bật của phong cách kiến trúc nội thất Baroque là gì?

Có thể kể đến các đặc điểm nổi bật sau:

• Ga trải giường
• Bản sắc cổ đại từ La Mã và Hy Lạp
• Đồ nội thất
• Ánh sáng

Cụ thể như sau:

Ga trải giường

Ga trải giường là một dấu ấn nổi bật của phong cách thiết kế Baroque. Những chiếc ga trải giường được thiết kế vô cùng sang trọng, cao cấp được làm từ lụa hoặc thổ cẩm. Hoạt tiết trên đó được thêu tinh xảo, đẹp mắt dưới đôi bàn tay của người nghệ nhân tài hoa. Ga trải giường thường có sự tương đồng nhất định với hoạt tiết khác của căn phòng như thảm trải sàn hay tường thiết kế biệt thự.

Bản sắc cổ đại từ La Mã và Hy Lạp

Trong những thiết kế theo phong cách Baroque không khó để bắt gặp những đường nét mang bản sắc cổ đại và Hy Lạp. Đó là những đường viền chỉ chân tường và trên nhà đặc trưng. Bên cạnh đó, những khung tranh hình các vị thần Hy Lạp của được ưa chuộng trong phong cách này.

Đồ nội thất

Đồ nội thất theo phong cách Baroque được chạm khắc rất tinh tế. Chất liệu được sử dụng trong phong cách này đều là những loại thiết kế nội thất cao cấp mang đến sự sang trọng cho không gian sống.

Ánh sáng

Ánh sáng tự nhiên là yếu tố then chốt trong bất kỳ phong cách thiết kế. Baroque cũng không ngoại lệ, ánh sáng khiến cho những món đồ nội thất có được hiệu ứng tương phản đẹp mặt. Ngoài ra, ánh sáng nhân tạo từ những chiếc đèn chùm cũng là một phần không thể thiếu trong các thiết kế Baroque.

Cách nhận biết không gian Baroque

Phong cách thiết kế Baroque có nhiều điểm tương đồng với phong cách cổ điển khiến cho người xem dễ bị nhầm lẫn. Tuy nhiên, bạn có thể nhận biết một không gian theo phong cách Baroque nếu ở đó có một số đặc trưng điển hình như ghế sofa được bọc vải, hoạt tiết được sơn mài hoặc mạ vàng, đường nét chạm khắc tinh xảo, sắc nét. Nội thất của phong cách này thường được trang trí cầu kỳ, tỉ mỉ vô cùng xa hoa, lộng lẫy.

Màu sắc chủ đạo trong phong cách thiết kế Baroque chính là những gam màu trung tính nhẹ nhàng. Đó là tấm nền hoàn hảo để làm nổi bật những thiết kế nội thất chung cư đẳng cấp. Đặc biệt, với những dòng nội thất được chọn làm điểm nhấn cho không gian thường được bọc bằng vải nhung đỏ để tạo sự tương phản, mới lạ.

Cách trang trí nhà theo phong cách nội thất Baroque

Phong cách thiết kế Baroque mang đến cho bạn một không gian sống lộng lẫy, đẳng cấp. Những món đồ nội thất thuộc phong cách Baroque sở hữu những chi tiết trang trí hết sức cầu kỳ. Chính vì thế mà kích thước nội thất có phần lớn hơn so với những lối kiến trúc khác. Mục đích là để tạo không gian trang trí rộng rãi cho thiết kế nhà phố để tránh chiếm diện tích.

Chất liệu được sử dụng trong phong cách thiết kế Baroque là các loại gỗ quý, đã cẩm thạch. Mỗi chi tiết đều được chạm trổ hết sức công phu, tinh tế. Điều này khiến cho nội thất theo phong cách này luôn nổi bật, khác biệt.

Điểm khác biệt giữa 2 phong cách kiến trúc Rococo và Baroque là gì?

Nếu như phong cách Baroque được bắt nguồn từ Ý rồi lan rộng ra các quốc gia châu Âu khác thì Rococo có nguồn gốc từ Pháp. Có thể xem Rococo là một sự nối tiếp của phong cách Baroque. Chính vì thế, phong cách thiết kế Rococo thừa hưởng nhiều đặc điểm ưu việt của Baroque và biến đổi chung cho phù hợp với hoàn cảnh.

Các thiết kế Baroque thường thể hiện sự tương phản giữa các mảng màu sáng tối. Trong khi đó, Rococo lại đem đến cho bạn một không gian tinh tế và đầy duyên dáng nhờ vào những gam màu nhẹ nhàng.

Baroque chủ yếu nhấn mạnh những chi tiết trang trí từ hình Oval đặc trưng. Còn Rococo mặc dù thừa hưởng những đường cong uốn lượn, hoàn mỹ của Baroque nhưng lại không quá chú trọng vào hình Oval. Thay vào đó, các chi tiết uốn lượn nhỏ và nhấn mạnh vào các món đồ trang trí được ưa chuộng.

Mẫu phong cách thiết kế Baroque

Một số mẫu thiết kế nội thất theo phong cách Baroque dưới bàn tay tài hoa của các kiến trúc sư thời kỳ hiện đại.

Phong cách kiến trúc Baroque phòng khách

Phòng khách theo phong cách Baroque toát lên được vẻ đẹp lộng lẫy, xa hoa. Đứng trong không gian phòng khách này người ta cứ ngỡ mình đang lạc vào một cung điện nào đó ở châu Âu vào thế kỷ XVII, XVIII. Những chi tiết được người nghệ nhân chạm trổ một cách tinh tế, mềm mại. Nội thất trong phòng khách được chọn lọc từ những vật liệu tốt nhất, đẳng cấp nhất. Tham khảo thêm: Phong cách thiết kế phòng khách.

Phong cách kiến trúc Baroque phòng ngủ

Một điểm đặc biệt trong phòng ngủ theo phong cách Baroque chính là chiếc đèn chùm được treo trên trần nhà. Đó vừa là thiết bị chiếu sáng giúp căn phòng trở nên lộng lẫy hơn vừa là một món đồ trang trí giàu tính nghệ thuật. Bên cạnh đó, rèm cửa cũng là thành phần không thể thiếu trong không gian này. Mục đích là để đảm bảo sự riêng tư tuyệt đối về nơi nghỉ ngơi, thư giãn của gia chủ. Tham khảo thêm: Phong cách thiết kế phòng ngủ.

Phong cách kiến trúc Baroque phòng bếp

Phòng bếp theo phong cách Baroque được trang trí cầu kỳ với những đường nét tinh xảo. Hoạ tiết trong phòng bếp có sự tương đồng với nhau. Từ những hoa văn ở bàn ăn cho tới tủ kệ bếp đều thống nhất. Điều này giúp cho bức tranh nhà bếp trở nên hài hoà và có sự gắn kết. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất đã cho ra đời những món đồ gia dụng nhà bếp có thiết kế cổ điện với những chức năng vượt trội. Tức là bạn vừa có một căn bếp với đầy đủ tiện nghi vừa không làm mất đi vẻ đẹp vốn có của phong cách thiết kế Baroque. Tìm hiểu thêm: Phong cách thiết kế phòng bếp.

Phong cách kiến trúc Baroque phòng tắm

Phòng tắm mang phong cách Baroque lúc nào cũng toát lên sự sang trọng đến khó tin. Từ chất liệu cho tới màu sắc đều được chọn lọc một cách kỹ lưỡng để mang đến cho gia chủ không gian thoáng mát nhưng vẫn không quên mất xa hoa, lộng lẫy. Tìm hiểu thêm về: Thiết kế phòng tắm.

Tựu chung lại, phong cách thiết kế Baroque đã có thời kỳ hoàng kim vào thế kỷ XVII, XVIII. Các kiến trúc sư châu Âu đã không ngần ngại đưa phong cách này vào xây dựng cung điện, nhà thờ. Và sức hút của Baroque vẫn còn rất mạnh mẽ cho tới ngày nay.

Qua bài viết về “Phong cách kiến trúc Baroque là gì?“, hy vọng bạn đã hiểu hơn về phong cách này. Nếu như bạn là một người yêu kiến trúc của giới quý tộc châu Âu thì phong cách thiết kế Baroque là lựa chọn tuyệt vời cho không gian sống của gia đình bạn.