Phong cách thiết kế Art Nouveau là bước tiến nổi bật của kiến trúc châu Âu vào những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Vậy phong cách Art Nouveau là gì? Art Nouveau là phong cách thiết kế đặc trưng bởi họa tiết cách điệu, đường cong tinh tế, cảm hứng từ hình dạng hữu cơ, hình học. Vì sao nó ảnh hưởng đến thiết kế nội thất? Hãy cùng Nguyễn Dũng Royal tìm hiểu trong bài viết sau!
Mục Lục Bài Viết
Tổng quan phong cách Art Nouveau
Không thể phủ nhận được giá trị to lớn mà kiến trúc phương Tây đóng góp cho nhân loại. Các kiến trúc sư luôn tìm cách để ứng dụng nghệ thuật vào trong thiết kế nội thất một cách linh hoạt, mới mẻ. Sự ra đời của phong cách thiết kế Art Nouveau là một ví dụ điển hình.
Art Nouveau (1880-1910) là gì?
Art Nouveau là phong cách thiết kế nội thất, nghệ thuật phổ biến trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Mỗi nơi phong cách này lại được gọi bằng một cái tên khác. Trong tiếng Pháp Art Nouveau mang ý nghĩa là nghệ thuật mới. Ngoài ra, nó còn được biết đến với tên gọi Jugendstil trong tiếng Đức, tức là nghệ thuật trẻ. Như vậy dù ở đâu thì Art Nouveau cũng xuất hiện với tư cách là tân nghệ thuật, là sự sáng tạo mới lạ.
Phong cách thiết kế Art Nouveau đặc trưng bởi những họa tiết cách điệu hay những đường cong tinh tế. Chúng được lấy cảm hứng từ cả hình dạng hữu cơ và hình học để dựng nên những thiết kế thanh lịch.
Mục đích của trường phái nghệ thuật này chính là hiện đại hoá thiết kế, thoát ra khỏi chủ nghĩa của thời đại trước. Khi đó, sản xuất công nghiệp đã phát triển ở phạm vi rộng. Tuy nhiên nghệ thuật vẫn đang bị chi phối bởi những đồ vật kém chất lượng. Do đó, các nghệ nhân theo đuổi Art Nouveau luôn tìm cách phục hồi chất lượng tay nghề, nâng cao vị thế của nghề thủ công. Đồng thời, họ cố gắng tạo ra những thiết kế thực sự hữu ích cho cuộc sống để chúng có thể phát huy vai trò của mình một cách tối đa thay vì chỉ là những đồ vật vô tri vô giác.
Phong cách Art Nouveau ra đời như thế nào?
Art Nouveau ra đời dựa trên hai nền tảng chính:
- Art & Crafts là phong cách thể hiện sự phản bác lại những lộn xộn trong các thiết kế của nghệ thuật trang trí thời Victoria. Tìm hiểu thêm về phong cách thiết kế Art & Craft!
- Ảnh hưởng của làn sóng nghệ thuật Nhật Bản đương thời. Cụ thể hơn là tranh in mộc bản. Chúng đã tác động lớn tới các tác phẩm của nghệ sĩ châu Âu trong những năm 80 và 90 của thế kỷ XIX. Trong đó những họa tiết hoa lá, đường cong xoáy là yếu tố then chốt để hình thành nên Art Nouveau sau này.
Phong cách Art Nouveau phát triển như thế nào?
Phong cách thiết kế Art Nouveau ra đời như một sự chống lại phong cách cổ điển truyền thống. Giai đoạn 1890 – 1910, Art Nouveau đã xuất hiện tại Luân Đôn và Paris với mùa đích đưa nghệ thuật vào thiết kế thi công nội thất thường ngày.
Tới năm 1910, phong cách này mới được giới thiệu rộng rãi ở Paris. Ban đầu những người trưởng thành trong thời đại Victoria cho rằng Art Nouveau quá ngông cuồng, lố bịch nhưng cuối cùng vẫn bị trường phái nghệ thuật này chinh phục.
Art Deco (1910 – 1940) là gì?
Art Deco được phát triển từ những giá trị đẹp đẽ của Art Nouveau. Phong cách nghệ thuật mang đậm tính chiết trung có nguồn gốc từ thành phố Paris (Pháp) hoa lệ vào sau Thế chiến thứ I. Giai đoạn 1920 – 1940 được xem là thời kỳ hưng thịnh của phong trào Art Deco và nó bắt đầu suy yếu sau Thế chiến thứ II.
Đặc trưng của Art Deco nằm ở màu sắc phong phú, hình dạng hình học táo bạo và những đường tuyến tính. Hình ảnh cách điệu thiên nhiên xuất hiện tương đối nhiều trong các công trình mang lối thiết kế này. Bên cạnh đó, hình ảnh của trang thiết bị hiện đại như máy bay, ô tô, tàu hoả cũng được đưa vào nhằm đại diện cho sự sáng tạo tiến bộ của chủ nghĩa hiện đại lúc bấy giờ.
Tìm hiểu thêm về phong cách Art Deco trong bài viết:
- Phong cách thiết kế Art Deco là gì?
Sự khác biệt của phong cách Art Deco và Art Nouveau là gì?
Phong cách thiết kế Art Deco và Art Nouveau chịu nhiều ảnh hưởng từ cuộc Cách mạng Công nghiệp cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX. Có thể nói rằng Art Deco là một phiên bản mới của Art Nouveau. Sự kế thừa những đặc trưng của Art Nouveau đã mang đến sự thay đổi ngoạn mục trong thiết kế.
Sự khác biệt giữa Art Nouveau và Art Deco về trang trí
Điểm khác biệt dễ nhận thấy nhất giữa Art Nouveau và Art Deco chính là hình dáng trang trí. Art Nouveau ưu ái những đường cong, hình ảnh thiên nhiên được cách điệu như côn trùng, cỏ dại,… Trong khi đó, Art Deco lại sử dụng hầu hết những đường thẳng, đường tuyến tính đặt theo mọi cách sắp xếp. Đồng thời những sự đối xứng được thể hiện thông qua hình tam giác, hình bình hành và cả những được zigzag. Chính vì thế, Art Deco đã toát lên được tinh thần tiến bộ trong thương mại, khoa học kỹ thuật.
Sự khác biệt giữa Art Nouveau và Art Deco về phong cách thiết kế
Trên phương diện thẩm mỹ, Art Nouveau chú trọng vào chi tiết với những đường nét phức tạp, cầu kỳ. Điều này khiến cho phong cách này ít tiện dụng và ít công nghiệp. Còn Art Deco lại đặt nặng yếu tố hình thức và chức năng.
Đó cũng là nền tảng để hình thành chủ nghĩa hình thức, chủ nghĩa công năng sau này. Art Deco đã mạnh dạn đưa thép không gỉ, thuỷ tinh, kim loại, gỗ khảm và nhựa vào trong các công trình kiến trúc. Thiết kế sắc nét với bề mặt bóng loáng, sắc nét mang đến một luồng gió mới cho các công trình. Trong giai đoạn 1920 – 1930, vật liệu của ý nghĩa biểu thị cho phong cách thiết kế thời đại. Tại đó Art Nouveau chính là bước đệm khởi đầu còn Art Deco đã dần vươn tới đỉnh cao.
Đặc trưng của phong cách Art Nouveau là gì?
Những đặc trưng nổi bật của Art Nouveau có thể kể đến bao gồm:
- Hình khối nổi bật
- Vật liệu, chất liệu sử dụng có tính ánh kim
- Màu sắc tươi sáng
Cụ thể như sau:
Hình khối nổi bật
Phong cách thiết kế Art Nouveau đã mang đến những chuẩn mực mới về cái đẹp, đặc biệt trong thiết kế nội thất cao cấp. Những hình khối được sử dụng trong lối thiết kế này đều có sự mới lạ, táo bạo và góc cạnh để kết hợp hài hòa cùng các đường cong của hoạ tiết.
Các đường thẳng xuất hiện trong trường phái nghệ thuật này thường bất đối xứng, được cách điệu từ những họa tiết thiên nhiên đặc trưng. Nhìn chung đường nét trong các thiết kế biệt thự theo phong cách Art Nouveau được đánh giá cao. Các nghệ sĩ thời đại đó đã rất tỉ mỉ và cầu toàn trong từng chi tiết để tạo nên được những tác phẩm đặc sắc nhất.
Vật liệu – chất liệu sử dụng có tính ánh kim
Nội thất theo phong cách Art Nouveau được tạo nên từ nhiều chất liệu khác biệt. Trải dài từ vật liệu bình dân như gốm sứ, bạc, thiếc,…cho tới đá cẩm thạch, gỗ quý, lông thú,…
Ngoài ra, đồ trang trí kim hoàn cũng cũng được ưa chuộng để toát lên sự hào nhoáng, lộng lẫy cho thiết kế nội thất chung cư. Tuy nhiên, nổi bật nhất vẫn là các vật liệu kim loại có tính ánh kim với sắc vàng sang trọng. Chúng khiến cho những họa tiết trong thiết kế Art Nouveau trở nên xa hoa, sang trọng hơn nhiều lần. Bên cạnh đó, vật liệu này cũng có độ bền theo thời gian nhằm gia tăng tuổi thọ cho món đồ nội thất.
Màu sắc tươi sáng
Phong cách thiết kế Art Nouveau có nhiều đột phá hơn so với sự phát triển của thời đại. Chính vì thế, phong cách này không những không có giới hạn về màu sắc mà còn rất đa dạng, phong phú.
Tuỳ thuộc vào chủ đích thiết kế của công trình để chọn màu sắc phù hợp. Nếu như theo đuổi sự sang trọng, xa hoa thì màu vàng, màu trắng là lựa chọn tuyệt vời. Còn những màu sắc như xám, xanh và nâu sẽ phù hợp với không gian mang đậm vẻ đẹp của thiên nhiên.
Art Nouveau được ứng dụng trong lĩnh vực nào?
Thông thường, người ta biết đến phong cách Art Noveau trong các lĩnh vực:
- Phong cách Art Nouveau trong kiến trúc
- Phong cách Art Nouveau trong thiết kế nội thất
- Phong cách Art Nouveau trong thiết kế thời trang
Cụ thể như sau:
Art Nouveau trong kiến trúc
Art Nouveau trong kiến trúc hiện lên với những đường nét hình khối, họa tiết được lấy cảm hứng từ thiên nhiên. Sự tinh tế đã được tận dụng tối đa trong lối kiến trúc này để ghi ấn tượng với người nhìn. Khi đặt chân vào những không gian mang đậm phong cách Art Nouveau ngay lập tức bạn sẽ cảm nhận được vẻ đẹp phóng khoáng, hoang dã.
Đặc trưng trong thiết kế châu Âu theo phong cách kiến trúc Art Nouveau là gì?
- Art Nouveau đã ảnh hưởng lớn tới kiến trúc châu Âu. Từ những thành phố lớn như Paris, Brussels, Barcelona cho tới những vùng như Riga, Prague, Budapest đều có sự xuất hiện của phong cách Art Nouveau.
- Không những thế Art Nouveau còn rất thịnh hành với quy mô lớn cả về kích thước lẫn diện mạo. Kiến trúc Art Nouveau thường kết hợp nhiều chất liệu lại với nhau nhằm tạo nên sự đa dạng trong thiết kế. Ngày này những công trình đậm chất Art Nouveau vẫn còn tồn tại và trở thành điểm đến yêu thích của du khách.
- Người ta thống kê được rằng có khoảng một phần ba các toà nhà của thành phố Riga, Latvia được xây dựng theo trường phái này. Chính vì thế, khi đặt chân đến đây bạn sẽ được tận mắt chứng kiến những công trình kiến trúc tiêu biểu của Art Nouveau.
Tìm hiểu thêm về phong cách thiết kế châu Âu!
Casa Battlo công trình đặc trưng cho phong cách kiến trúc Art Nouveau
Casa Battlo còn được biết đến với tên gọi Nhà xương. Đây là công trình sở hữu những đặc điểm tiêu biểu cho phong cách Art Nouveau. Từ những đường cong mềm mại trên các khung cửa cho tới chất liệu sử dụng đều được các kiến trúc sư chọn lọc tỉ mỉ.
Art Nouveau trong thiết kế nội thất
Phong cách nội thất Art Nouveau đã không còn những chi tiết khô khan, cứng nhắc như kiến trúc thời kỳ trước. Thay vào đó là sự uyển chuyển, mềm mại của những đường cong tuyệt đẹp. Đây chính là dấu hiệu cho thấy Art Nouveau cho thấy bị ảnh hưởng với phong cách thiết kế hiện đại.
Tìm hiểu thêm về phong cách thiết kế hiện đại!
Đặc trưng thiết kế khung cửa theo phong cách Art Nouveau là gì?
Cấu trúc vốn dĩ luôn được dựng lên với hình dáng gò bó, cứng nhắc giờ đây cũng trở nên nhu hoà hơn. Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những khung cửa được tạo nên từ những đường cong tinh tế, mượt mà. Chính điều này đã giúp cho phong cách Art Nouveau có thể biến hoá đa dạng trong nhiều không gian.
Đặc trưng chi tiết trang trí hiện đại theo phong cách Art Nouveau là gì?
Trong các thiết kế hiện đại, bạn vẫn có thể kết hợp những chi tiết mang phong cách Art Nouveau. Sự phối hợp giữa hai trường phái này sẽ mang đến cho ngôi nhà một vẻ đẹp duyên dáng, hiện đại khó có thể tìm thấy ở những phong cách khác.
Đặc trưng đồ nội thất theo phong cách Art Nouveau là gì?
Không khó để bắt gặp phong cách Art Nouveau trong các thiết kế nội thất, đặc biệt là khu vực mặt tiền thi công nhà phố. Giống như những phong cách thiết kế đương thời, các kiến trúc sư luôn hướng đến một tổng thể hài hòa. Bắt kịp tiến độ của trường phái này, các nhà sản xuất đã sáng tạo ra những món đồ nội thất với đường cong uốn lượn đặc trưng.
Art Nouveau trong thiết kế thời trang
Khi được đưa vào trong thiết kế thời trang, Art Nouveau đem đến cho người phụ nữ vẻ đẹp quyến rũ, kỳ bí. Sự xuất hiện của Art Nouveau đã mang lại một làn gió mới cho ngành thời trang. Những nhà thiết kế tài năng đã khéo léo ứng dụng vẻ đẹp tinh tế của phong cách này vào trong các tác phẩm của mình.
Mỗi khi nhắc đến Art Nouveau trong làng thời trang người ta sẽ nghĩ ngay tới bộ sưu tập mùa xuân của Prada năm 2008. Họa tiết bắt mắt của Art Nouveau đã mang đến cho tín đồ thời trang những màn trình diễn ấn tượng. Những người mẫu khoác lên mình các thiết kế nhẹ nhàng, bay bổng với chất liệu Organza. Thế nên chẳng có gì ngạc nhiên khi giới thời trang gọi họ là những nàng tiên sinh ra từ hoa. Bên cạnh đó, Prada còn đầu tư vào các phụ kiện được lấy cảm hứng từ những đoá hoa đang khoe sắc.
Các phong cách thiết kế nội thất khác
Sự kết hợp hài hoà giữa màu sắc, hình dáng đã khiến cho Art Nouveau được giới chuyên môn đánh giá cao. Dù chỉ tồn tại trong khoảng thời gian không quá dài nhưng những phong cách này mang lại vẫn còn có giá trị cho tới ngày nay. Đặc biệt trong các công trình hiện đại, các kiến trúc sư đã khéo léo phối hợp Art Nouveau với những phong cách khác để tạo nên không gian sống khác biệt cho gia chủ.